Self-awareness คืออะไร? มีกี่ประเภท อะไรบ้าง? ทำไมชีวิตคุณถึงต้องมีสิ่งนี้? เหตุผลที่ทำให้การรู้จักตัวเองเป็นกุญแจสำคัญในการเติบโตและประสบความสำเร็จในชีวิต

อ่านบทความที่เกี่ยวข้องเพิ่มเติม

Self-awareness คืออะไร?

Self-awareness หรือ การตระหนักรู้ในตัวเอง คือ ความสามารถในการเข้าใจตัวเองอย่างลึกซึ้ง ทั้งในด้านความคิด อารมณ์ และพฤติกรรม ถือเป็นทักษะสำคัญที่ช่วยให้เราได้รู้จักตัวตนของตัวเองอย่างแท้จริง สามารถมองเห็นสิ่งที่เกิดขึ้นภายในจิตใจ ไม่ว่าจะเป็นความรู้สึก ความต้องการ หรือแรงผลักดันที่อยู่เบื้องหลังการกระทำต่าง ๆ

การมี Self-awareness เปรียบเสมือนกระจกสะท้อนภายใน ที่ทำให้เรากล้ามองเห็นตัวเองในทุกแง่มุม ทั้งด้านที่ดีและด้านที่ควรพัฒนา เพื่อใช้เป็นพื้นฐานในการเรียนรู้ เข้าใจ และเติบโตทั้งทางด้านความคิด อารมณ์ และพฤติกรรม

Self-awareness มีกี่ประเภท อะไรบ้าง?

โดยทั่วไป Self-awareness แบ่งออกเป็น 2 ประเภท ดังนี้

การตระหนักรู้ภายใน (Internal Self-awareness)

คือ การรู้จักและเข้าใจตัวเอง ผ่านการตั้งคำถาม เช่น “ฉันเป็นคนแบบไหน?” “ฉันคิดหรือรู้สึกอย่างไรในสถานการณ์นี้?” และ “อะไรคือสิ่งที่ฉันให้คุณค่า?” การตระหนักรู้ภายใน ช่วยให้เรามองเห็นตัวตน ความคิด ความรู้สึก และแรงจูงใจของตัวเองได้อย่างลึกซึ้ง ซึ่งเป็นรากฐานของการพัฒนาตัวเองอย่างแท้จริง

การตระหนักรู้ภายนอก (External Self-awareness)

คือ การเข้าใจตัวเองผ่านสายตาและความรู้สึกของผู้อื่น ไม่ว่าจะเป็นเพื่อน ครอบครัว หรือคนรอบข้างว่าพวกเขามองเราอย่างไร การรับฟังความคิดเห็นจากบุคคลเหล่านี้ ช่วยเปิดมุมมองใหม่ที่เราอาจไม่เคยสังเกตมาก่อน เมื่อเรารับรู้และเข้าใจมุมมองของผู้อื่นได้ดีขึ้น เราจะสามารถนำสิ่งเหล่านั้นมาประยุกต์ใช้ในการปรับตัวและปรับพฤติกรรมให้เหมาะสมกับบริบทของสังคมรอบตัวได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ข้อดีของการมี Self-awareness

ข้อดีของการมี Self-awareness มีหลากหลายด้าน ไม่ว่าจะเป็นทั้งต่อการพัฒนาตัวเอง ความสัมพันธ์ หรือการทำงาน โดยมีรายละเอียดดังนี้

เข้าใจตัวเองมากขึ้น
ปรับปรุงและพัฒนาตัวเองได้ตรงจุด
ควบคุมอารมณ์และพฤติกรรมได้ดีขึ้น
สร้างความสัมพันธ์ที่ดีขึ้นกับผู้อื่น
ส่งเสริมภาวะผู้นำ
ตัดสินใจได้ดีขึ้น
เพิ่มทักษะ Empathy

ทำไมเราจึงควรมี Self-awareness

มนุษย์เป็นสิ่งมีชีวิตทางสังคมที่ต้องใช้ชีวิตร่วมกับผู้อื่น การมีความตระหนักรู้ในตัวเอง (Self-awareness) จึงเป็นพื้นฐานสำคัญที่ช่วยให้เราวางแผนชีวิตได้อย่างสมดุล ทั้งด้านการทำงานและชีวิตส่วนตัว ซึ่งนำไปสู่คุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น เมื่อเรารู้เท่าทันอารมณ์ ความคิด และพฤติกรรมของตัวเองแล้ว เราจะสามารถจัดสรรเวลาได้อย่างเหมาะสม ทำให้ชีวิตเกิดความสมดุลระหว่างชีวิตการทำงานและชีวิตส่วนตัว (Work-Life Balance)

นอกจากนี้ การมี Self-awareness ยังช่วยให้เราควบคุมอารมณ์ได้ดีขึ้น ส่งผลให้สามารถทำงานร่วมกับผู้อื่นได้อย่างราบรื่น พฤติกรรมที่แสดงออกจึงมีความเหมาะสมกับบริบท และเอื้อต่อการสร้างความสัมพันธ์ที่ดีในสังคม

สรุป Self-awareness คืออะไร? มีกี่ประเภท? ทำไมชีวิตคุณจึงต้องมี

โดยสรุปแล้ว Self-awareness คือ ความสามารถในการมองเห็น เข้าใจ และตระหนักรู้ถึงความคิด ความรู้สึก และพฤติกรรมของตัวเองอย่างชัดเจนและลึกซึ้ง โดยผ่านการรับรู้สภาวะต่าง ๆ ที่กำลังเผชิญอยู่ในขณะนั้นอย่างมีสติ

การมี Self-awareness ช่วยให้เรารู้เท่าทันตัวเอง ไม่เพียงแค่ในสิ่งที่เรากำลังรู้สึกหรือนึกคิด แต่ยังรวมถึงการเข้าใจว่าความรู้สึกและความคิดเหล่านั้นเกิดขึ้นจากอะไร และส่งผลต่อพฤติกรรมของเราอย่างไร

การเข้าใจตัวเอง จึงถือเป็นก้าวแรกที่สำคัญในการใช้ชีวิตอย่างมีเป้าหมาย เพราะเมื่อเรารู้เท่าทันตัวเอง เราจะสามารถจัดการอารมณ์ ตัดสินใจได้ดีขึ้น และปรับตัวให้เข้ากับสถานการณ์ต่าง ๆ ได้อย่างเหมาะสม ที่สำคัญ Self-awareness ยังเป็นเครื่องมือทรงพลังที่ช่วยนำทางเราไปสู่ความสุข ความสำเร็จ และความสัมพันธ์ที่ดีในชีวิตอย่างยั่งยืน